De mythe van de ‘reconquista’, over moslims, joden en christenen in de Spaanse Middeleeuwen

Het begrip ‘reconquista’ (herovering) wordt gebruikt voor de eeuwenlange strijd van christelijke rijken uit Noord-Spanje tegen het moorse Andalusië; van de eerste overwinning in Asturië op een invasieleger van Berbers en Arabieren in 722 tot de verovering van Granada door de katholieke koningen in 1492 en de daarop volgende verdrijving van joden en moslims. De traditionele geschiedschrijving stelt deze ‘reconquista’ voor als een natuurlijke hereniging van het Spaanse volk.

In deze cursus wordt de stelling verdedigd dat deze visie op zijn best een verdediging is van halve historische waarheden. De lange perioden van vreedzame coëxistentie en de veelvuldige culturele uitwisseling tonen de andere kant van de medaille. Toch vormt de ‘mythe van de reconquista’ vanaf eind negende eeuw mede de verhoudingen tussen moslims, joden en christenen in Spanje.

De cursus geeft zicht op vormen van vreedzaam samenleven maar behandelt ook achtergronden van bloedige conflicten tussen de ‘kinderen van Abraham’. De essays schetsen de cultuurgeschiedenis van middeleeuws Spanje en lenen het oor aan de spiritualiteit van joden, christenen en moslims. Deze cursus, ontwikkeld voor HOVO-instellingen en Spaanse vereenigingen, is een bewerking en completering van mijn syllabus uit de jaren negentig.

INHOUD
1. Moorse verovering en vestiging
2. Asturië en het begin van de ‘reconquista’
3. Oriëntalisering van moors Spanje
4. De moorse renaissance
5. Joden onder moren
6. Geschiedenis van de mozaraben
7. Apocalyps als vertroosting
8. Het ‘Poema de mio Cid’
9. Almoraviden en Almohaden
10. De soefi-meester Ibn al-Arabi
11. De Spaanse kruistocht en de Maria-liederen
12. Joden onder christenen
13. Vorming of Kabbala
14. Kunst van de Mudejaren
15. Lotgevallen van de marranen
16. Het Nasridenrijk van Granada
17. Gedachtig de verdrijving
18. De Spaanse Inquisitie
19. De moriscos en Cervantes
20. Geraadpleegde literatuur

NOG IN OPBOUW