Operation Vittles – How the ‘Berlin Airlift’ functions in keeping the ‘Island City’ of Berlin supplied with the necessities of life, z.p. 1949.
M O D E R N I T E I T I N K A A R T
Ontwerp en ruimte in de moderne tijd
John Steegh & Harrie Teunissen
De moderne tijd van 1800 tot nu is ondenkbaar zonder kaarten. Kaarten presenteren niet alleen een selectie van de ruimtelijke werkelijkheid, maar spelen ook een hoofdrol in de vorming daarvan. Dit boek geeft een fascinerend overzicht van moderne kaarten, van alledaags tot uniek, en hun nogal uiteenlopend design.
Inmiddels lijkt elk onderwerp met een ruimtelijke dimensie wel op papier of scherm in kaart gebracht. Aantallen en soorten kaarten nemen na 1800 een hoge vlucht. Nationalisering van het kaartbeeld maakte mensen bewust van de grenzen waar eigen land en volk ophouden en vreemde beginnen. Resterende witte plekken op westerse wereldkaarten werden verkend en gekoloniseerd en rassen en beschavingen met kaarten hiërarchies geordend. De ontwikkeling van stedelijke ruimten tot metropolen wordt met uitbreidingsplannen voorbereid en herzien. Globalisering doet de wereld ‘krimpen’, maar tegelijk ontstaan er nieuwe grenzen die fungeren als ‘sorteermachines’ tussen toeristen en vluchtelingen.
Door digitalisering van de navigatie kunnen gebruikers zich tegenwoordig doelgericht bewegen zonder papieren kaarten of lokale geografische kennis. We staan al met één been in het tijdperk van ‘voorbij de kaart’ en daarmee verliest de ’topografische kaart’ zijn dominantie. Dit boek presenteert zo’n 250 moderne kaarten met korte commentaren en toont hun verrassende en schokkende diversiteit. Die variëert van Romantische Rijnpanorama’s en ‘helse’ WOI-frontkaarten, via art-déco landkaarten en naziplannen voor joodse getto’s tot kaarten als moderne kunst en plattegronden van interneringskampen.
Dit boek is de catalogus van de tentoonstelling Mapping Modernity-Moderniteit in Kaart die in het Design Museum Den Bosch is gehouden van september 2023 tot maart 2024. Dit boek is te bestellen via de boekhandel of rechtstreeks bij wbooks.com.
Grandpré Molière, Verhagen & Kok, Uitbreidingsplan Linkermaasoever, Overzichtsplan van IJsselmonde, (Rotterdam 1921)